Người quan tâm đến cách nuôi chim yến trong nhà thường không xa lạ với công thức: Thành công trong cách nuôi yến phụ thuộc 40% vào địa điểm, 50% phụ thuộc vào kỹ thuật, 10% là do yếu tố may mắn. Hay nói cách khác, một nửa thành công của nghề khai thác “vàng trắng” này đều nằm ở kỹ thuật.
Đặc điểm của nơi chim yến thích ở
Chim yến ưa sự yên tĩnh hoang sơ, chúng thường
đến trú ngụ ở các ngôi nhà cũ, ít sử dụng. Do vậy, ngôi nhà nuôi yến lý tưởng
nên gần đồng ruộng, bụi cỏ, rừng cây thấp, biển, sông, hồ – tạo điều kiện để
chim tìm mồi dễ dàng, nhất là vào mùa mưa. Nhà nuôi yến mới phải được xây trong
vùng có chim yến sinh sống, khu vực chim kiếm ăn, dưới đường chim bay. Không
xây nhà ở nơi có nhiều hãng xưởng, nhà máy, các côn trùng – nguồn thức ăn
của yến – thường sẽ bị tiêu diệt do đô thị hóa.
Nhà chim thường giống 1 cái kho lớn có thể là
hình khối ống, hoặc hình khối chữ nhật tùy vào địa thế miếng đất. Nhà có
thể lợp mái hoặc mái bằng. Thường nhà nuôi yến có kích thước từ 10 x 20m.
Nhà chim có thể tổ hoặc nhỏ hơn chút ít nhưng phải tìm cách để tăng sức chứa
chim ở trong phòng như chia nhà thành 1 số tầng (3 – 5 tầng). Độ cao của
mỗi tầng nhà chim yến nên ít nhất là 2m. Số tầng tối thiểu nên là
Nhà yến 1
tầng ít có cơ hội thành công hơn bởi quá thấp, không thuận tiện về đường
bay của chim, nhiệt độ, độ ẩm khó điều chỉnh, ít điều kiện để chim lựa chọn
một chỗ thích hợp nhất cho nó. Nhà chim phải xây ở nơi tương đối an toàn
tránh các loài dịch hại như chim quạ, đại bàng, chim cắt… là những loài
thích ăn thịt chim. Các loài chim săn mồi này sẽ làm chim yến sợ và sẽ tìm nơi
khác an toàn hơn.
Tường nhà nên dày 20 – 25cm. Vữa nên là hỗn
hợp cát, vôi, xi-măng theo tỉ lệ 3:2:1. Trong các vùng nóng để giảm nhiệt độ
của nhà chim có thể xây gạch 2 lớp, giữa 2 lớp gạch cách nhau 1 khoảng
không 5cm. Mặt ngoài và trong của tường phải phủ 1 lớp vừa, nhất là mặt
ngoài phải phủ xi-măng làm cho trơn láng để tránh chuột…, mặt trong chỉ có thể
tráng vừa.
Mái và nóc nhà phải lợp kỹ để tránh mưa. Mái
lợp ngói cũng có thể lợp bằng vật liệu khác như tôn lạnh. Ở khu vực nóng
thì nhà nuôi chim yến nên đặt mái với góc nghiêng 45 độ và nhỏ hơn 30 độ với
khu vực lạnh để hấp thụ nhiệt tốt hơn. Hiện nay, theo cách nuôi chim yến
trong nhà hiện đại thì chúng tôi tư vấn nên xây nhà nuôi yến không lợp mái, để
trần phẳng, đổ bê tông, trên trần nhà là hệ thống chống nóng bằng gạch và
có lót vật liệu chịu nóng.
Về số phòng, nếu không đặt phòng dạo chờ ở
phía trên, vẫn cần thiết kế một phòng dạo cùng tầng với phòng nghỉ. Vì khi
vào nhà, yến thích bay lượn trước khi vào phòng nghỉ qua 1 cửa. Ngôi
nhà nên chia làm nhiều phòng, tối thiểu 4m x 4m (cao 3 – 4m). Nếu do điều kiện
phòng hẹp hơn chút ít thì chiều cao phải tăng lên, có thể bỏ vách ngăn giữa 2
phòng liền kề để không gian rộng thêm. Nên có cửa thông với nhau giữa các
phòng nhỏ. Kích thước và kiểu dáng cửa giữa các phòng có thể khác nhau, lý
tưởng là 20 x 20cm.
Thiết kế nhà yến phù hợp cần lưu ý
Nên xây nhà nuôi yến ở nơi có ánh sáng gần như
trong hang động, cường độ ánh sáng khoảng 0,2-0,6 lux. Về độ ẩm lý tưởng là 75-
90%, nhiệt độ từ 27 đến 290C. Để tạo được nhiệt độ và độ ẩm như trên,
chúng ta cần chú ý độ cao của căn nhà, theo nhiều khuyến cáo hiện nay thì nên
xây nhà nuôi yến ở độ cao dưới 500m, theo chiều gió, giúp đem lại hơi ẩm trong
không khí. Hướng cửa hợp lý phụ thuộc hướng chim bay đi về trong ngày.
Về cửa ra vào của chim phải đặt ở trên để
không bị cản trở lúc chim bay ra bay vào. Với nhà yến mới, kích thước lỗ ra vào
của chim phải là 40 x 80cm. Về sau nên điều chỉnh lại để phòng không bị sang
quá, kích thước nhỏ nhất là 30 x 20cm, lớn nhất 45 x 30cm. Với cửa cho
người ra vào thì chỉ nên xây 1 cửa, khi đi vào cần qua 1 phòng nhỏ, rồi mới đến
cửa đi vào phòng chim.
Ngoài ra, để giữ được nhiệt độ, độ ẩm và ánh
sáng mờ tối ta cần phải tính đến sự thông gió. Kiểu lỗ thông gió có thể là
ống thông gió hình chữ “L”,hình ống thẳng đặt xéo hoặc chừa các cửa sổ
nhỏ trực tiếp khi xây nhà theo kiểu so le giữa 2 lớp gạch. Ống thông phải
ổn định và có biện pháp chống côn trùng bay vào tổ. Cũng có thể lắp 1 số
quạt quay thông gió.
Nuôi chim yến là tìm
cách dẫn dụ chim vào nhà, chim ở lại, gây đàn, làm tổ. Để nuôi yến thành công
đòi hỏi người nuôi phải trang bị đầy đủ những kiến thức cần thiết về cách nuôi
chim yến trong nhà. Tốt nhất bạn nên thuê chuyên gia tư vấn hoặc tham
khảo từ những người đã có kinh nghiệm. Chúc bạn thành công!